Friday 12 September 2014

Tunkar Editorial - Kan fimkhur a ngai


Dt 6-9-2014, Inrinni khan Bairabi naupang pakhat chu  inkhel a en laiin Vai tu tih hriat lohin rukbo an tum nia sawi a ni. Hei hi Bairabi Police Station-ah FIR thehluh a nih angin an chhui mek nia hriat a ni.

Bairabi hi state ramri depa awm kan ni. Sualna chi hrang hrang hi kan state thenawm VAI kan tih te lak atang hian kan la tawng fo lovang tih a sawi theih loh. Chhungkaw tina nu leh pa ten kan fate uluk taka kan enkawl a, an awmna chin kan hriatreng hi a pawimawh hle mai. Zan thim hnuah phei chuan naupang dawra thil lei tura tirh te leh khawlai len tir te hi kan tih loh tawp tur a ni.

Tunah hian Bairabi khawchhung ngei-ah vai company pahnih pathum an inkulh mek a, a dang pawh an la rawn lut zel mai thei. Heng hnathawktu te hi misual-ah kan va puh ngawt lo, mahse an zingah hian misual, thil ruk hmang, pawngsual ching leh sual damh dang tih hrehlo an awm maithei. Anni mai bakah hian a ruka rawn luh a awlsam em avang hian kan thenawm State atang hian vai misual hi rawn lut ru an awm reng maithei.

Kan hriat angin Bairabi hi khaw pawimawh ve tak mai a ni a, khawvel thang zel leh hmasawn zel ang hian min chim vel tu pawh an tam telh telh dawn niin a lang. Hei hi hmang tangkaiin a then chuan sum leh pai hmuhna atan te pawh kan hmang a ni mai thei e. Mahse, kan hnam inhung bikna leh kan khawtlang nun tichhe zawnga thil a inlumleh chu tumah hian kan duh awm love.

Kawng hrang hrangah kan fimkhur a pawimawh telh telh dawn niin a lang. A bik takin naupang thanglian tur enkawl ah hian nu leh pa tin te kan tan deuh deuh a tul hle mai.

Fimkhur hunlaia fimkhur hi tihdam aiin a tha zawk. Chuvangin, buaina leh harsatna kan tawk vak ang tih a va hlauhawm em!! Mitinte, I fimkhur ang u.

‘DUAT’ - Mangila Chhangte

Duat tih hi mizote hian hmangaihna leh duhsakna sang ber ah kan ngai thin a, a dikna chin awm bawk mahse, tur (poison) kung leitha vura tui pek a anna chin a awm thei fo thin.

Mikhual leh inleng kan lo ngaihsaka kan theih ang tawka ei leh in, mutbu, an khawsak vel dan leh awlsam tur zawnga duat theih erawh a hluin a mawi a, mi puitling leh zahawm kan nih theihna kawng khat pawh a n ve renga. Mizote hian khual chhawn leh lo duat vel te hi kan neihten a la tlinlo bakah, hnam pui zawkte ang chuan kan la thiamlo hle niin a lang. Tun tuma sawi ka tum tak zawk erawh chu kan laina hnaivai, kan nupui/pasal, kan tu leh fate duat kan tum dan zawk hi a ni.

Kan lengzem hla pakhat ah pawh "Run hmun kan len hunah chuan ka duat viau ang che" tih te pawh a awm kha. He hla phuahtu hi, a bialnu hi a fel chi a nilo anga an induat sual ang tih ka hlauhthawnpui khawp mai, 'Hmeichhia vau loh leh vau sam loh chu' an tih kha a la dik tluang zel si a.

Induat hi hmangaihna lantirna sang ber anga kan la ngaih tlat avangin kan fate duh zawng apiang tihsak zel kan tum a, Naupang te an nih lai atangin tap chunga an ngen tawh phawt chu an ha muatna tur te, an pumin a ngeih loh tur te, an hriselna leh an hmasawnna ti khawlo thei pawh nise, kan ti hlawhtling zel a. Mi inla changkang thenkhatte tih dan la in, ‘mate/bawihte’ tiin kan in ko duat hliau hliau va, an duhzawng buaipuiin kan phi ruai thin. Duatna hian rilru pangchanna leh nona a then thei a, an rilru a pachan loh phah ang tih reng kan ngaihtuah pha ngailo va. An taksain a mamawh pawh nilo an ei chak apiang an tana tha emaw, thalo emaw, tih hlawhtlin zel kan tum thin. An lo lenkan deuh hnuah pawh an men peih chen chen men kan phalsaka, an duh chen chen kan mut tira, lehkha an lo zir peihloh pawn kan phun lungawi ve leh mai thin. Sikula an mamawh aia tam pawisa kan paitir a, a lo rei deuh hnu chuan kawng diklo zawh phahnan an lo hmang leh mai thin a ni. Naupang an pi leh pute bual a khawsa chu an pangchang duh an tih thin pawh hi an pi leh puten an mahni rila rah an fate aia an duat zawka, an fate tana an phal loh bur thin pawh an phalsak zel thin vang leh an rilru a nem leh duai thin vang a ni fo.

Fate hmangaiha an hmakhua tur thlirpui thiam te chuan duat tih hi an dah lal ber ngailo va, an nun thalo an sim theihna tur a ni phawt chuan tiang chelek pawh an hreh ngailo. An fate duhzawng ringawt ni lovin, ei leh in tha, an hriselna, an silh leh fen, an zirnate leh an rilru chhelnate an ngai pawimawh ber a. Sap ho kan tih mai khawthlang rama chengte chuan an fate tlem a an lo leikan deuh hnuah chuan mihrang en takin an en a, chu chu an hmangaih loh vang ni lovin, an fate an lo puitlin theiha, an hma khua an in sut khuak theih nan a ni. Anni ho inenkawl dan ang siar siara inenkawl chu kan dinhmun leh kan khawsak phung in a pha lovin a lo inrem chiahlo ang tih hriat erawh a tha.

Duat tih hi a titu lam rilru nona rah chhuah a ni a, kan rilru hlimna leh kan lungawina kan dah lal ber avanga kan tu leh fate duh ang apiang tihpuitlinsak kan tum tlat vang a ni fo thin. Fate duat ngiak ngiaka, fate duhzawng leh nuam tihna ringawt dah lalsaka enkawl thin tute aiin chhel tur leh fel tur zawnga hmangaihna nena enkawl thin tuten fate an chhuah puitling zawk thin fo tih erawh hmuh tur leh hriat tur kan haihchham hauh lo ve. Chuvangin, duatna(affection) aiin an hma khua tana duhsakna dah lal thiam zawk nachang hre turin nu leh pa tinte kan inzir a hun ta hle a ni. //

Lawmman dawn theih dawn

Nau neih zawha check-up vawi 3 nei tan lawmman a dawn theih dawn. Naupang kum 1 hnuailam thi zat (Infant Mortality Rate) tih hniam nan sorkar laipui in ruahmanna a siam angin 15th September 2014 hnu lama nau nei thar, Post Natal Check-up (PNC) vawi 3 nei kim te chuan lawmman (Incentive) Rs 600/- an dawng thei dawn a. Check-up hi Damdawi In ah emaw, Sub-Centre-ah emaw a tih theih dawn a ni.

Branch OB & Section Leader meeting

Dt 11.9.2014, Ningani zan dar 8:30 khan Bairabi Chhimveng YMA  Branch O.B leh Section pahnih Leader ten Branch President Pu F.Lalduhawma Inah meeting neih a ni.

He meetingah hian PHE Pipeline chhiat avanga khawtlangin harsatna kan tawh te sawiho a ni a, khawtlangin tui hnianghnar taka kan hmuh leh thuai theihnan YMA Section pahnih atanga mi 5 ve ve zel inruatchhuakin pipeline chhia siamthat hna thawktu PHE Department te puiin hnatlang neih thin nise tih a ni.

Tin, YMA in thing kan zai tir chu Chartin 10 leh thingzai phek 31 putchhuah theih a nih thu dawn a ni a, Dt 13.9.2014, Inrinni zing karah hian thingzai putchhuah Branch hnatlang neih turin ruahmanna siam a ni.

Chakma Census thulh, thawhlawm erawh khawn dawn

Dt 10.9.2014, Nilaini-a Central YMA Central Coordination Committee (CCC) Meeting chuan Chakma chhiarpui neih tumna chu thulh nise an ti a, Mizoram sorkar-in Village Population Register neih a tum chu theihtawpa thlawp an rel thung.

Hetih lai hian Chakma chhiarpui behchhana YMA member tin atanga Rs 5/- thawhlawm thawh tura tih chu kaltlangpui zel an rel a, he sum tlingkhawm hi dan lova Mizorama hnam dang awm zawnchhuahna kawnga sorkar puihna atana hman nise an ti. He CCC Meeting-ah hian Zampuimanga Group atangin Vice President leh Treasurer te an tel.

Bairabi VC te fehchhuak, Joint meeting neih tum

Bairabi V/C te chuan khawtlang mamawh hrang hrang; State Bank, Bairabi Branch hawn thuai a nih theihnan te, Bairabi khuaa School Zirtirtu indaih lo dah belh a nih theihna tur te, BSNL service provider chungchang te, khawchhung kawng chhia siamthat chungchang te, Health Supervisor Transfer chungchang te leh khawtlang mamawh thil dang buaipuiin Thawhlehni khan sorkar office dawrin an fehchhuak.

State Bank of India Bairabi Branch hi September thla chhunga hawn hman tum a nih thu leh Internet connectivity buaipui mek a nih thu te SBI Kolasib Branch Manager hian a lo hrilh a. BSNL hian ‘Electric connection’ an neih loh avangin current awm loh pawha chawm theitu tur battery lian zawk rawn dah belh an tum thu te an lo hrilh bawk a. Bairabi khawchhung kawng chhia chu a theih ang anga siamthat hna thawh chhunzawm zel a nih tur thu EE, PWD hian sawiin Zirtirtu indaih loh chungchang leh Health Supervisor chungchang hi chu thuneitu sang zawka hmalak zel tur a nih thu dawn a ni.

Tin, Dt18.9.2014 hian Bairabi VC te ruahmanna in Bairabi PWD I B ah NGO te, Revenue Officer, EE PWD te leh Officer thenkhat te nen meeting pawimawh tak neih tum a ni a, he meeting nei tur hian Kolasib DC chuan hmalak pui a tum thu a sawi. He meeting-ah hian NH 154 2006 compensation buai avanga kawng siam hna kalpui hleihtheih loh te, SAAB(LCS) Bairabi-a a tam thei ang ber siamdan tur te leh khawchhunga motor lian tlan avanga kawng chhia chungchang te bakah thilpawimawh dang dang te rel tur nia thu dawn a ni.

Zampuimanga Group YMA Committee thurel

Dt 5-9-2014, Zirtawpni khan Zampuimanga Group YMA Executive Committee Meeting, Bairabi North YMA Library Hall-ah neih a ni. Thurel tlangpui te :
1. Kum 2015 YMA Gen. Conference, Zampuimanga Group in thlen kan dil bawhzui dan tur hetiang hian rel a ni.
a) YMA Gen. Conference a hnaih tawh avangin Zoram chhung leh pawna YMA Branch hrang hrang te Zampuimanga Group YMA in Conference kan thlen theihna tura min pui turin Phone hmanga ngen nise.
b) Zampuimanga Group huamchhunga hmun pawimawh thlanchhuah te thla la in 69th YMA Gen. Conference rorel palaite hip thei turin Poster/Banner siam nise, YMA Gen. Conference Ratu-ah tar nise, thla lak leh Poster/Banner siama mawh lo phur turin Pu Vanlalfela, Secretary Gr. YMA leh Pu B.Lalnunkima te ruat an ni.
c) Bairabi khaw chanchin leh Zampuimanga Group leh a huamchhunga hmun pawimawh, 69th YMA Gen.Conference rorel palaite chhiar tur buatsaih nise, mawh lo phur turin Pu C.Lalbiakenga leh Pu Lalchhanhima Colney te ruat an ni.
d) Gen. Conference thlen kan dil chhan sawihawng/sawi zau (Move) turin Pu C.Lalbiakenga ruat a ni.

2. YMA Gen. Conference Ratu kaldan tur hetiangin ruahman a ni. Group YMA in Motor (Bus) pakhat hman nise, Bairabi ‘N’ Br., Bairabi ‘S’ Br. leh Pangbalkawn Br. ten motor(Sumo) pakhat theuh rawn thawhchhuahpui se tih a ni.
Tin, YMA Gen. Conference kal tur te tan member pakhatin Rs 200/- thawh nise. Gr. YMA Zaipawl member te chu YMA Gen. Conference-ah hian kal vek tura beisei an ni. Conference kal tur te chu Dt 25-9-2014 ralhmain Gr. YMA hruaitute hnenah in report vek tur a ni. Zampuimanga Gr. atanga conference kal tur te hi a huho/a rualtlangin Dt 30-9-2014, Thawhlehni zing dar 3:30 ah chhuah tur a ni ang.

3. Bairabi khaw chhunga Officer awm thar te, SDO PWD, R.O E&F Deptt. leh O.C Bairabi P/S te Dt 12.9.2014, Zirtawpni ah Gr. YMA hruaituten kawm nise.
4. Group YMA Zaipawl Member te infuih tharna leh intuaitharna neih nise, a hun atan Dt 12.9.2014, Zirtawpni ruat a ni.

Ka lo vei ruk - H.Lalduhawma, Bairabi PHC

Khawiah pawh awmin khawi hmunah pawh zin mah ila, mihring kan nih chhung chuan chanchin duhawm leh duhawm lo kan bul hnai ami emaw kan hlat deuh ami emaw pawh nise hriat kan chakin hmuh hial pawh kan duh thinin a rinawm. Chutihlaiin, kan veng/khuaah ngei pawh hian kan inang lo nuai maithei.

Bairabi khuain kan Chanchinbu neih chhun YMA THIAN Bairabi ‘S’ Br, in an theih ang ang chanchin lakhawma an chhuah thin hi a lawmawmin kartawp ni tawh se tiin kan ka lo nghakhlel thin hle a, tualchhung NGO hrang hrang te leh Kohhran tlema a langsar deuh te programme; entirnan Inkhawmpui tih ang te leh Department hrang hrang dinhmun te leh kan vengchhung ngeia kan hriat loh kan lo hriat hian min ti bengvar em em in ka hria a. Hetianga, harsatna tam tak karah sum leh pai indaih lo chung pawha an theihna, finna, an tha leh sum senga mipui hriattur pawimawh zualte an rawn tarlang thei te hi an fakawm hle in ka hria.

Mahse, ka vei ruk ber erawh chu; kan duha hriat kan chaka kan lo bengvar ve theihna kawng awmchhun ni bawk si, a man pe tha duhlo kan awm zeuh zeuh erawh hi chu mi pangngai tih chi a ni ber em le? tih zawhna hi ka’n siam ve duh a. Editorial Board in sum leh pai indaih lo avanga tihtawp an tum niawm thawm te ka’n lo hriatin a latu lam hian a hranpaa kan puih theih loh pawhin kan lakna man tal hi chu pe tha ila a duhawm hle mai. Kan bengvarna ber an ti tawp mai ang tih a hlauhawm em a, a pe thalo te pawhin tan i han lak pui teh ang u.

Tin, kan sel leh lawk si teh ang, YMA THIAN-ah hian infiamna lampang chanchin hi a awm thuiin hmun a awh zau lutuk a, chung ai chuan thildang chanchinthar lakkhawmnaah hian Editorial Board-te han tang leh sauh sauh ula a duhawm takzet a ni.

YMA THIAN tluang taka kal zel turin ka duhsakna ka hlan e.