Friday 14 November 2014

15-11-2014, YMA THIAN EDITORIAL

YMA Member kan nih dan leh
YMA kan ngaih dan hi!

YMA hi dan siamtu a ni lova, a
kengkawhtu pawh a ni chuang awm love.
Chutihrualin, YMA chuan Mizo nunphung leh
khawtlang nun thatna turin hna a thawk a,
Mizo kan awm chhung chu YMA hian he hna
hi a la thawk zel dawn pawh niin a lang.
YMA hian Mizote nunphung leh
khawtlang nuna ah thuk takin zung a kaih a,
YMA thu leh hla hian ngaihpawimawh a
hlawhin zawm a lo hlawh tawh thin.
Tunlai khawvelah mithiam/lehkhathiam?
tak tak an lo chhuak ta zel a, YMA nihphung
leh hnathawh dan te hi kan thlawhkhum deuh
ta niin a lang.

Engpawhnise, YMA Member nih theih
dan kan dan bu in a sawiah chuan, “Mizo
tupawh, tleirawl/rawlthar chin chunglam
chu, YMA thiltum leh dinchhan te, a
thuthlung leh a kaihhruainate anga awm
inhuam apiangte...” tiin a lo sawi a, tunlai
hunah hian heng dan bu in a sawi
intiamkamna? ang chi zawm tum lem lo member
ni ve ringawt hi a awm theih ta engem?
Chu mai a la ni lo, “An khawsak dan
phung ena Branch Executive Committee-in
YMA member-a a pawm theihte...” tiin a la
sawi ta fo, YMA member nih hi a lo mai mai
lo hle mai.

Tin, YMA Member nihna te hi a lo hloh
theih a, kan dan bu hian hetiang hian a lo
sawi a, “YMA Member, a awmna Branch
YMA-in YMA Dan Bu Bung III chang 17
kalh nia hriat, vawihnih aia tlem lo insiam
tha tura a hrilh tawh hnu-a Member ni ve
lo se tha zawka a ngaihte chu an Member
nihna a paihsak thei anga, a hun rei zawngte
leh tul dang chu Branch YMA-in a rel ang..”
YMA hruaitute hian dan bu in a sawi ang hian
hma han la tak tak se YMA member ni ve
theilo tur hi kan khawtlangah hian kan lo
awm mai lo maw?

Kan khawtlangah hian YMA in khawtlang
mipuite kan himtlannan leh khawtlangin kan
thatpui zawk tur nia hriain ruahmanna a siam
thin a, YMA member vek ten kan bawhchhe
thin niin a lang.

Heng; ruihhlo chungchangah te,
khawtlang vawn fai kawngah te, lui dung
humhalh leh thil dang dangah te..
Hruaitu ka nih loh avanga pawl dan zam
ka bawhchhiat chuan eng mi nge ka nih tih
ka inchhut a ngai ang.

Hawh u, YMA member te hian YMA in
ruahmanna a siam te hi inlungrual takin i
zawm tlang ang u. YMA member ka nih dan
leh YMA ka hmuh dan hi YMA kalphung rem
lo ni rawh se. YMA vul zel rawh se.//

SMS HUANG

## YMA Gen. Conference 2015 Bairabi in kan thlen
tura inbuatsaihna kawngah Organising Committee in Sub-
Committee hrang hrang a din hi a tha em em a, chutihrualin
YMA-a active lo leh inhmang lem lo te a pawimawh laia
kan dah fur laiin Joint YMA-a term hnih lai OB active tak
tak kan dah awl hi chu a felhlel deuh lo maw? YMA
kaihhnawih thil liau liau a ni si a.
- Hmingthup

A KILA LUNG TANGKAI - Jacky Chhakchhuak


Lungpui chu lungte-in a kamki loh chuan awmhmun nghet tak a nei ngai lo. Mitinte hian mahni tawkah tangkaina kan nei vek a, kan tangkai dan leh kan thawh thiam dan a inang lo mai thin zawk a ni. Politics tih thu han sawi apianga rilru a hming lo lang ve ziahte chu; Plato, Aristotle, Socrates leh Karl Marx te an ni. Anni avang hian tun hunah hian Politics kan tih tawngkam leh a ziarang hi kan hriat theih phah a Political Scientist an ni a, an hun pumpui chu ram tana tha turte ngaihtuahin an rilru an seng thin. Greek ram rorel khawl pawhin heng Philosopher te hnen atang hian ram kaihhruaina kawngah thurawn an la thin a ni. Greek mi fing leh mi ril tak vek an ni. An chanchin chu sawi vek kher lo maiang, ka sawi lan duhna chhan chu heng Political Scientist te hi Politics kawnga sulsutu te an ni a. Politics khawvelah ah chuan a kila lung tangkai an ni. Tun thleng hian Karl Marx a zirtirna ‘Communist’ chu ram thenkhat China te chuan an la hmang mek a ni.

Mihringte hi ramsa anga inmamawh tawn vek kan ni a. Mimal chauhin a awm theih ngailoh a. Mimal chuan chhungkua aneih angai a. Tichuan chu chhungkua chuan thenawm aneih angai a. Chu chhungkua leh thenawmte chuan an awmkhawmna turin khua an neih angai a. Chu khua chuan inrelbawlna dan (Constitutuion) mumal tak aneih angai a. Chutichuan chu khua chu inlungrualna leh hmasawnna khawnga ke-an pen za theihna turin leh dan an siamte kengkawh turin hruaitu tha a mamawh a ni.Mihringte hi mahni chauha kan awm hian engmah kan ni lova. Khua/Ram chhunga midangte nena kan chenho za chiah hian tangkaina kan nei thin a ni. Heta lo lang ta chu mimal tinte hian tangkaina kan nei vek a, inkiltawih thei leh midang laka inla hrang thei tumah kan awm lo a. Chuvang chuan mimaltinte hi khua/ram (state) tan akila lungtangkai tak vek kan ni.

A pathumnaah chuan chhungkua-ah lut ta ila, Mipa leh hmeichhiate chu anlo inneihin Nupa ah aninsiam a. Chhungkua an din ta thin a ni. Chu chhungkua khaidingtu leh hotu ber chu Pa ber a ni a. Nu ber chuan a pasal leh a fate chu a ngaihsak tur a ni bawk. Chu chhungkua chuan inlungrualna tha anneih theihna turin inenkawlna ziakloh danan neih angai a. Chu dan kengkawhtute chu Nu leh Pate an ni. An fate chuan an nu leh pate thu an zawm tur a ni a. Fate tan chuan Nu leh Pa thuawih hi a kila lung tangkai tak a ni. Bible chuan “Naupang chu a kalna awmkawngah chuan zirtir ula, a upat hnu pawhin a thlah loving” alo ti a. Fanaute hi Pathian malsawmna anihzia kan hmu bawk. Chuta lo langta chu nu leh pate hian kan fate hi kan ngaihthah a thiang lova, an kalna awm kawnga zirtir tur kan ni a. Thildang zawng aiin kan fate hi kan ngaih pawimawh ber tur chu a ni. Enge a tui zawng? Tute nge a thian kawmte? Khawiah nge a awm? tih zawhna hi kan inzawt nawn fo tur a ni. Khawtlang kan vei em em a, khawtlang ti khawtlang tu chu a chhunga cheng mihring mimal tinte hi kan ni. Khawtlang siam tha tur chuan a chhung atanga kan beih angai a. Chu chu chhungkua atangin tihna a ni. Mihring thu mai chuan daihloh chin a nei thin a. Chuvang chuan hmangaihna thinlung nen Pathian thu nung hmangin kan fate hi kan chawm chho tur a ni. Mi tam tak chuan inkhawm an thlahdah a, Pathian an ngaihsak lo a chu chuan mi tha lo, khawtlang tana mi hnawksak a chher chhuak ta thin. Inchhunglum aiin kawtlai an ngaina a, Biak In aiin an thiante an ngaina a, Bible aiin zuk leh hmuam leh ruitheihthilte an lo ngaina ta thin a ni. He thu hi nu leh pate ka chah duh a ni, “I fate chu Pathian thu nungin chawm la, Biak In leh Bible ngainat tir la chutichuan a upat hnu pawhin a thlah lovang, chhungkaw tan, kohhran tan leh khawtlang tan mi pawimawh leh tangkai tak I chher chhuak tihna a ni”. Chhungkaw tin ten chutianga kan  ti anih ngat chuan khawtlang alo nuam anga, mi suaksual leh ruk ruk hmangte kan hnawt bo ang.


A tawpna atan ka thalaipuite u, kan nu leh pate hi kan lei Pathian hmuh theih awmchhunte an ni a. An thupekte kan zawm hi kan tih tur makmawh chu a ni. Damchhung hun reilote chhunga khawtlang tana mi hnawksak nih a, thih hnu a I thlarau meidil/hremhmun a kal leh zui bawk si chuan, chawlhhahdamna hun reilote pawh Pathian hian min pek hmel si loh a! A va hreawm dawn em aw.. Nge ni a, chutianga hrehawm reng renga damchhung hun leh chatuan hun hmang lo chuan I nu leh pate thu awihin I thil chin thalo te I sim zawk dawn? I duh thlang rawh le. Khawtlangin a a khap thil reng reng ti chung reng a, khawtlang ka hmangaih, khawtlang hmasawnna ka vei a ni.. I tih chuan dawt mu hlawm I chhakchhuak tihna a ni. Chuvang chuan kan nu leh pate hi a kila lungtangkai tak an ni a. Anni thu awih lo a I duhdana I kal lui anih chuan I hringnun zinkawng chu a tirah nuam ti hle mah la, zawi zawiin a tla bal zel anga atawpah chuan hmuhtlak I awm lovang. Chhungkaw tinte kan that chuan khawtlang chu a tha a ni mai. Chuvang chuan khawtlang I vei anih chuan I chhungkua kha vei hmasa ang che.Khawtlang kan lo hmasawn a, kan lo changkang ve theihna turin heng a kila lung tangkai ka sawi takte atang hian zir tur kan neih ang angte zir turin khawtlang nu leh pa leh thalaite kan insawm a ni.

LAWRKHAWM

## Dt 4.11.2014 khan Bairabi North Branch YMA, Taitesena
Section chuan an section huamchhung kawngpui dung thenfai
hnatlang an nei. He hnatlangah hian member 40 zet an
thawkchhuak.

## YMA-a rorelna sang ber dawttu, Central Coordination
Committee (CCC) chu Nilaini khan Central YMA Hall-ah CYMA
president Lalbiakzuala kaihhruaiin an thukhawm a; ZRA-in
Manipur-a Mizote laka tuk luih chhiah khawn a ni chu an dem thu
an puang.
YMA CCC meeting-ah hian Manipur-a Mizote chunga
harsatna awm mek chungchang sawiho a ni a; ZRA-in remna palai
atana kal CYMA aiawhte an lo be duh lo te, Mizote laka tuk luih
chhiah an la khawn zui te, Mizote vau an ni lehte chu an dem thu
an sawi a; a tul anga hma la turin CEC kutah an dah a, "Mizote
him nan Central YMA chuan tan a la zel dawn a ni," an ti.

## Prime Minister Narendra Modi sorkar chuan Sunday kalta
khan Union Cabinet tilianin minister thar 21 a ruat a, heng zing
atang hian mi pali cabinet minister-ah dah an ni a, mi pathum chu
Minister of State (Ind. Charge) ah dah an ni bawk.

## Mizoram Assembly pasarihna session vawi thumna chu
November ni 11, Thawhlehni chawhma dar 10:30 khan tan a ni a.
Tun tum Assembly session-ah hian House-a ngaihtuah turin
sorkar bill pali, official resolution pakhat leh private resolution
panga a lut a, starred question 254 leh unstarred question 46 a luh
bakah, sorkar lehkha pawimawh leh House Committee report
engemawzat pharh a ni bawk ang.
Assembly Session vawi thumna hi November 26 thleng
neih tura ruahman a ni.

## Mizo inneih, inthen leh ro khawm chungchanga dan thar
ruahman, 'The Mizoram Marriage, Divorce and Inheritance of Property
Bill, 2014' chu Nilaini khan Assembly House-ah pass a ni.
Dan pass tâkah hian, Mizo hmeichhe man chu Rs. 420 aia tlem lo
a nih tur thu ziah lan a ni.
The Mizoram Marriage, Divorce and Inheritance of Property
Act ni ta hi Mizoram pumah hman tur a ni a, anmahnia dan
insiam thei, autonomous district council area-ah erawh chuan hman
ngei ngei a ngai lo thung. He dan tharah hian hmeichhiain 'kawngka
sûla mâk' an tawhin an nupa thawhchhuah atanga 50% aia tam lo
an chan tur a nih thu te, hmeichhiain mâk chhiat an tawha an nupa
thawhchhuah 25% aia tam lo an chan theih tur thute a chuang a ni.

## Chief minister Lal Thanhawla chuan, Mizorama district
tinah polytechnic leh nursing school din tum a nih thu a sawi.
Hetihrual hian CM Lal Thanhawla chuan, district tinah polytechnic
leh nursing school din tur hian a bul tanna tur chauh ni lovin a
enkawl zuina tur sum leh pai ngaihtuah a ngaih thu te leh district
tin hian kan mamawh em tih uluk taka ngaihtuah a tul thu a sawi.

## Parliament member tinte model village nei tura ruahmanna
kal zelah, Rajya Sabha MP Ronald Sapa Tlau chuan Dt 13.11.2014
khan Mizorama hmasa ber turin Chhiahtlang community hall-ah a
model village atan Chhiahtlang a thlan thu a puang.
Model village atana ruahmanna hian mipui ei leh bar
chawikanna tur te, tui mamawh tâwk dawng vek tura ruahmmanna
te, organic farming leh huan thlai tui pek drip system-a kalpui te,
pawl 10 chin a thlawnna zirna pek leh computer thiamna pek vek
te, thalai thiamna leh theihna hai chhuahte leh thil dang tam tak a
keng tel a ni.

## Trained Nurse Association member te chuan an Golden
Jubilee lawmna kal zelah November ni 13, Ningani khan Aizawl
Civil Hospital ah leh Synod Hospital Durtlang ah thisen pek runpui
an nei.

Bairabi in LLB pass kan nei ta

Tv Vanlalsiama Pachuau S/o Pu
Kailash, Zohlun Veng Bairabi chuan
Bachelor of Laws (LLB) 2nd Class-ah
a passed. Tv Masiama hi Bairabi khua
atanga LLB pass chhuak hmasa ber nia
hriat a ni.

Camping nei

Presbyterian Kohhran Bairabi
Chhimveng chuan Synod Revival
Team; Gospel Reapers Team, Speaker
Pu Lalsangluia Sailo ruaiin Camping
chhawng thum an siam. He Campingchhawng
thumah hian mi 200 dawn an
lut nia hriat a ni.

PHE Power pekna tur siam

Tunlai hian Bairabi Water Treatment
Plant power supply pekna tur
Electric line siam mek a ni. Thu dawn
danin Bairabi Water Treatment Plant hi
December 2014-a hawn tum a ni.

E-roll summary revision

Dt 11.11.2014, Thawhlehni khan
Bairabi Hmarveng Hall-ah Electoral
Roll Special Summary Revision Final
hearing neih a ni. He hearing-ah hian
Bairabi BLO huamchhunga roll-a
inthunthar dil mi 130 vel an awm nia
hriat a ni.

Ran khuahkhirh

Village Council thuchhuah angin
ran khuahkhirhna dan kalpui reng a ni
a, ran vulhtuten kan ran te midang tana
hnawksaka an awm lohna tura enkawl
tha theuh turin ran khuahkhirhna dan
kengkawhtu YMA ten min hriattir thar
leh a ni.

Street Light dah belh

Ramthar Veng Tangrual Pawl
chuan an veng chhungah Street Light
4 an dah belh. RVTP te hian nasa takin
ruihhlo leh sualna dang do kawngah te,
veng chhung thianghlimna kawngah te
inzirtirin tan an la mek a ni.

Tlawngdung humhalh

Bairabi Joint YMA hmalaknaa
Tlawng dung; Licheng-Lungkelha Li
humhalh chinah mi tumahin Bomb,
Generator etc. hmanga Sangha man
phal a ni lo. Humhalh china hetiang
hmanga sangha man te chu rang taka
YMA hruaitute hnena hriattir tur a ni.

Concert nei dawn

Dt 11.12.2014, hian
Mizo Zaimi Insuihkhawm
Pawl (MZI) Bairabi
bultumin Charity Concert
neih a ni dawn. He concert
atanga hmuhchhuah te hi
Bairabi khawchhunga mi
harsate tanpuina atan hman
a ni dawn nia hriat a ni.

Zonal Sport nei

Dt 12.11.2014, Nilaini atang khan Bairabi
Zone Primary School Sport neih a ni. Bairabi
Zone-ah hian Primary School 11 awmin chung
zinga School-7; sorkar school bakah Bairabi
khaw chhunga private school te an tel a,
kuminah hian Bairabi khaw pawn lam school
te an tel loh thu dawn a ni. Dt 14.11.2014,
Zirtawpni khan Zonal Sport hi khar a ni.

HSLC Examination form fill-up mek

Gov’t Bairabi High School-a Matric zirlaite chuan tunlai hian HSLC
examination hmachhawn turin form an fill-up mek. Gov’t Bairabi High
School-ah hian Class-X zirlai 47 awmin chung zinga zirlai 21 te chuan
regular candidate-a exam hmachhawn turin form an fill-up a, zirlai 26 te
chu private in an exam dawn nia thu dawn a ni. Exam form fill-up hi
November ni 17 thleng neih a ni anga, November ni 18 ah MBSE ah
thehluh a ni dawn nia hriat a ni.

Tarlan tawh angin Gov’t Bairabi High School hi HSLC Examination
Centre a ni tawh dawn a, Bairabi Centre-ah hian Bairabi High School
zirlaite bakah Meidum H/S, Suarhliap H/S leh Saikhawthlir H/S zirlaite
an exam dawn a. Saikhawthlir H/S erawh hi chuan permission an la hmuh
loh avangin Bairabi H/S hmingin private-in exam an hmachhawn dawn
nia thu dawn a ni.

State Bank, Bairabi Branch hawng leh ta

State Bank of India Bairabi Branch chu Dt 4th November 2014 atang
khan mipuite dawr theihin hawn a ni leh ta.

Pu David Rodingliana, Branch Manager hnen atanga thu dawn danin
28th November 2014 ah official-a hawn tura ruahman mek a nih thu te,
tun dinhmunah hian thawktu mi pathum; Officer & Staff pakhat ve ve leh
Casual Labour pakhat an awm mek thu dawn a ni.

State Bank Bairabi Branch hi hawn anih leh theihna turin khawtlang
hruaituten nasa takin tan an la a, State Bank of India in hmanrua leh bungrua
thar nena thuamin building pawh changtlung takin an chei thar bawk a,
khawtlang mipuiten an hman tangkai theih tur leh mumal taka Bank a kal
theihna turin theihtawp chhuah mek a ni a, thawktu staff dil belh mek a ni
bawk nia thu dawn a ni.

Tuna Manager-a awm mek hi hun engemawchen atana Bairabi-a awm
tura dah a ni a, official-a Bairabi Branch hawn a nih hnuah hi chuan Branch
Manager atan hnamdang (Vai) dah tum nia hriat a ni a, staff dah belh tura
dilna awm mekah pawh hian hnamdang mi tho dah tumna a awm nia
hriat a ni bawk.

Bank hawn thar a nih leh hnu hian Account hawng thar mi 6 an awm
tawh a, Bairabi khaw mi; Bairabi-a State Bank Bairabi Branch a awm tak
loh avanga Kolasib State Bank-a account nei a duh apiangte chuan account
transfer theih a ni. (Kolasib lama account nei, Bairabi Branch-a
account khawih chet duhte chuan State Bank dan angin Rs 50/- zel chawi
a ngai dawn nia thu dawn a ni).

Account transfer tur hian form awmsa dahkhaha submit mai a tawk
a, khawtlang hruaituten puih an inhuam chuan consumer ten a mal mala
mahni account transfer tur buaipui ngai lovin a hlawma tih theih a nih thu
Bank-a thawktute hnen atangin thu dawn a ni bawk.

Bairabi-ah hian ATM Booth pawh dah tum mek a ni a, ATM hman
theih hun tur erawh a la hla deuh dawn nia hriat a ni.